Nie tylko Luksor i Karnak

Antyczne świątynie nad Nilem

Nil, największa rzeka starożytnego świata, święta i życiodajna, była zarazem ważnym szlakiem komunikacyjnym. Nad nią budowano osady i miasta, świątynie, pałace i nekropolie, z których część, w różnym stanie, dotrwała do naszych czasów.

Najsłynniejsze ich zespoły, w dawnych stołecznych Tebach – dziś Luksorze i Karnaku na wschodnim oraz w Dolinie Królów na zachodnim brzegu Nilu, przyciągają miliony turystów z całego świata, podobnie jak znajdujący się na północy, w pobliżu delty rzeki Kair i leżące w jego pobliżu piramidy oraz inne zabytki.

Ale nie brak wspaniałych budowli przeszłości także w innych miejscach.

Najwyższej światowej klasy zabytkiem jest zespół świątynny Abu Simbel na południu Egiptu, już w Nubii. Wzniesiony nad Nilem, od blisko pół wieku góruje obecnie nad Jeziorem Nasera, które powstało po zbudowaniu Wielkiej Tamy w Asuanie. Ratowanie tych świątyń wykutych w skale w XIII w. p.n.e. – Ramzesa II, poświęconej bogom Ra-Horachte, Amonowi-Ra i Ptahowi oraz sąsiedniej nieco mniejszej, królowej Nefertari identyfikowanej z boginią Hathor, a oprócz nich jeszcze 20 innych zabytkowych budowli – przed zalaniem wodami rzeki, było w latach 1954 – 1958 największą międzynarodową akcją UNESCO.

Przeniesienie świątyń Abu Simbel – cudów antycznego świata na nowe miejsce, odległe o 260 m od pierwotnego i położone wyżej o 61 m, stało się wybitnym osiągnięciem sztuki inżynierskiej i konserwatorskiej. Kilkadziesiąt kilometrów na płn.-wschód od tego zespołu, również nad tym wielkim sztucznym jeziorem, znajdują się świątynie As-Sabu i Amada. Zaś na wyspie File, tuż za Tamą Asuańską podziwiać można, także przeniesioną na nowe miejsce i to w 37.363 kawałkach oraz ponownie złożoną Świątynię Izydy. O kilkanaście wieków młodszą, gdyż zaledwie z czasów ptolomejskich, chociaż z korzeniami sięgającymi VII w. p.n.e.

Nad Nilem, lub na jego wyspach poniżej Wielkiej Tamy, też sporo jest wspaniałych świątyń. W Asuanie, na wyspie Elefantynie, podziwiać można ruiny świątyni boga Chnuma oraz sąsiedniej świątyni poświęconej jego boskiej małżonce – Satet. Płynąc dalej z nurtem rzeki, a podróż statkami – hotelowcami, z przystankami przy ciekawych obiektach jest bardzo atrakcyjną formą zwiedzania tej części Egiptu, trafiamy do Kom Obo na prawym, wschodnim brzegu. Zachowaną do naszych czasów świątynię budowano od czasów Ptolomeusza VI (II w. p.n.e.) aż do okresu rzymskiego. Poświęcona była dwu ważnym bogom: Harwerowi – Horusowi Starszemu oraz krokodylowi Sobkowi. Dzięki temu ma unikatowe, podwójne założenie, składa się z dwu sanktuariów, z wielkim dziedzińcem, z częściowo zachowanym 1. pylonem, kolumnadą oraz wielką salę hypostylową. To w tej świątyni znajduje się płaskorzeźba ze sceną chrztu faraona Ptolomeusza XII przez kapłana świętą wodą. 

Autor: Cezary Rudziński

Źródło: Turystyka – dodatek do Gazety Prawnej

Data publikacji: 18 września 2003 r.