Kościół chrześcijański w Kairze
Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo w Egipcie

Najważniejsze wzmianki o Egipcie znajdujące się w Piśmie Świętym dotyczą ucieczki Świętej Rodziny i wyprowadzenia Narodu Wybranego przez Mojżesza.

Góra Synaj i klasztor Świętej Katarzyny

Góra Synaj, leży na Półwyspie o tej samej nazwie. To właśnie tu, wedle Pisma Bóg zawarł Przymierze z Ludem Wybranym i dał Mojżeszowi tablice z dziesięciorgiem przykazań. Na skutek burzliwej historii tego regionu święta góra była przez długi czas niedostępna dla pielgrzymów. Dziś przybywają tu niezliczone rzesze pielgrzymów, by po najczęściej nocnej wspinaczce na szczyt spojrzeć na zachwycający wschód słońca, które wynurza się spomiędzy poszarpanych skał masywu. U stóp liczącej 2285 m wysokości Góry Mojżesza leży greko-prawosławny Klasztor św. Katarzyny. W czasach rzymskich przybywało tu wielu chrześcijan uciekając na bezludne niegościnne tereny od brutalnych prześladowań, które miały miejsce za panowania Cesarstwa Rzymskiego. Wierzono, że w tym właśnie miejscu Bóg pod postacią Gorejącego Krzewu przemówił do Mojżesza. Od 330 r. n.e chrześcijaństwo stało się główną religią regionu, więc cesarzowa Helena, matka Konstantyna Wielkiego, zbudowała w miejscu pielgrzymek małą kaplicę dla osadników. Pomiędzy 527 a 565 r. n.e. powstała reszta zabudowań klasztornych, gdy grupa chrześcijańskich mnichów niepokojona przez lokalnych Beduinów poprosiła cesarza Justyniana o zbudowanie schronienia w którym mogliby się czuć bezpiecznie. Klasztor Świętej Katarzyny przechowuje jeden z najbogatszych zbiorów ilustrowanych manuskryptów, mniejszy jest tylko od zbioru watykańskiego. Zawiera 3500 woluminów w różnych językach. Tu właśnie znaleziono kodeks Sinaiticus z IV wieku, ten wartościowy dokument przewieziony został do British Museum w Londynie. Jest tu także niezwykle cenny zbiór ikon. Na terenie zabudowań klasztornych można oglądać wciąż żywy i zielony Krzew Gorejący. Podobno ta endemiczna roślina nie może zapuścić korzeni w żadnym innym miejscu.

Święta Katarzyna – patronka tej położonej wśród skał najmniejszej diecezji świata – urodziła się w 294 r. n.e. Wychowano ją w tradycji pogańskiej, ona jednak przyjęła chrześcijaństwo. Za wyznanie wiary w Jezusa była torturowana, a następnie stracona. Legenda głosi, że narzędzie tortur – kolczaste koło – oderwało się podczas egzekucji i zabiło przypatrujących się pogan. Jej ciało nie zostało odnalezione przez następnych 300 lat (niektórzy twierdzą, że 500 lat), aż do czasu, kiedy mnisi z klasztoru mieli objawienie: jej ciało było na stoku Góry św. Katarzyny, najwyższej góry Egiptu.

Święta Rodzina

Według tradycji Pisma, Święta Rodzina znalazła się w Egipcie uciekając przed prześladowaniami ze strony okrutnego Heroda. Z jej drogą związanych jest wiele miejsc w Egipcie. W Matarijja (przedmieścia Kairu) jest Drzewo Marii, pod którym miała odpoczywać Matka Boska. Innym ważnym dla pielgrzymów miejscem jest grota, w której miała się schronić Święta Rodzina podczas swojej ucieczki do Egiptu. Zgodnie z tradycją znajduje się ona w obrębie dzisiejszego Kościoła św. Sergiusza w starym Kairze koptyjskim. Jest to najstarszy kościół chrześcijański w całym Egipcie. Miasto Asjut zaś jest najdalej na południe wysuniętym miejscem do którego dotarli uciekinierzy. W pobliskiej grocie Dirunka mieszkali Maria i Józef wraz z nowonarodzonym Jezusem. Dziś znajduje się tam klasztor Matki Boskiej.

Religia chrześcijańska w Egipcie

Początki chrześcijaństwa w Egipcie związane są z osobą św. Marka Ewangelisty, który przybył nad Nil w I w. n.e., został biskupem Aleksandrii i około roku 68 poniósł w tym mieście śmierć męczeńską. Największy rozkwit chrześcijaństwa nastąpił wraz z rozpowszechnieniem życia monastycznego, które rozwijało się na pustyniach Egiptu. Do najsławniejszych mnichów należeli Święty Antoni, Pachomiusz, Makarios i wielu innych. Poprzez sieć klasztorów utworzyła się solidna kościelna hierarchia, tak, iż już w IV w. Aleksandria posiadała arcybiskupa i liczne diecezje, mając w ten sposób pierwszeństwo nad wszystkimi innymi rzymskimi diecezjami w Egipcie. Chrześcijaństwo stało się oficjalnym wyznaniem w Egipcie, jego wyznawcy w kościele egipskim wytworzyli własny obrządek, odmienny zarówno od rzymskiego, jak i od bizantyjskiego.

Historia

Słowo Kopt wywodzi się od greckiego wyrazu Aigiptos i oznacza po prostu egipski. Wyznanie to powstało za sprawą rozłamu w kościele po Soborze Chalcedońskim.

W V w. ówczesny patriarcha aleksandryjski Dioskuros odrzucił wyznanie wiary uznające istnienie dwóch natur Jezusa Chrystusa (boskiej i ludzkiej) zatwierdzonych na Soborze w Chalcedonie, popadając tym samym w herezję monofizytyzmu i wydzielenie się kościoła koptyjskiego. Swego patriarchę poparła większość wiernych Egiptu. Jego zwolennicy nazwali się „prawowiernymi” (gr. orthodoxos, co akurat w tym przypadku nie znaczy, jak zazwyczaj, „prawosławni”), natomiast przeciwnicy – melchitami (aram.-gr. melchitoi „ludzie króla”), a później „katolikami” (gr. katholikos „powszechny”). Monofizytyzm szybko rozpowszechnił się po Egipcie docierając aż do Etiopii, będąc zarazem zwalczany przez melchitów, którzy pozostali wierni postanowieniom Chalcedonu, w czym byli tez wspierani przez cesarstwo bizantyjskie. W roku 641 Egipt został najechany przez Arabów. Wielu Koptów nawróciło się na Islam, aby uciec przed prześladowaniami. Dopiero w XIX w., podczas panowania Mohammeda Alego, i pod okupacją brytyjską, Koptom przywrócono ich prawa. Podlegają oni Patriarsze aleksandryjskiemu i całej Afryki, i patriarsze etiopskiemu. Aktualnie istnieje również mała wspólnota koptyjska katolicka, która podlega katolickiemu patriarsze koptyjskiemu. Koptowie są narodowym Kościołem egipskim i do dzisiaj pozostają monofizytami. Prawosławny Kościół Koptyjski w Egipcie jest mniejszością, obejmując tylko 6% ludności kraju. niemal 94% stanowią muzułmanie. Do Kościoła przynależą miliony wiernych głównie w Egipcie, ale tez i w innych krajach Afryki oraz w Europie, Ameryce Północnej i Południowej, Australii. Najpiękniejsze zabytki sakralne sztuki chrześcijańskiej można podziwiać w Dzielnicy Koptyjskiej w Kairze.

Dzielnica Koptyjska w Kairze

Dzielnica Koptyjska jest najstarszą częścią miasta. Oprócz pozostałości twierdzy rzymskiej i innych zabytków znajdują się w niej kościoły o tajemniczych, ciemnych wnętrzach, takie jak najstarsza ze świątyń – kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z Muzeum Koptyjskim. Podziwiać w nim można m.in. ikony, tkaniny, fragmenty dekoracji rzeźbiarskich, stalle grobowe, malowidła oraz płaskorzeźby z kości słoniowej i drewna. Jedna z najbardziej niezwykłych budowli Dzielnicy Koptyjskiej to synagoga Ben Ezra. Niegdyś stał tu kościół świętego Michała, zbudowany w VII w., a zniszczony w XI w. W XII w. świątynię odbudowali Żydzi przebudowując ją na synagogę. W 1984 r. podczas prac renowacyjnych dokonano sensacyjnego odkrycia: znaleziono 200 tys. pergaminów z tekstami w języku hebrajskim, aramejskim i arabskim. Znajdują się też zwoje z tekstem ksiąg Starego Testamentu. Na uwagę w Dzielnicy Koptyjskiej zasługuje „Wiszący Kościół” El – Mu – Allaga. Kościół zawdzięcza swą nazwę konstrukcji architektonicznej polegającej na zawieszeniu w powietrzu na ruinach babilońskiej fortecy (od 14 do 18 metrów nad ziemią). Budowla pochodzi prawdopodobnie z VII w. Bizantyjska architektura kościołów wypełniona jest typowymi zdobieniami sztuki islamskiej. Stara Koptyjska Dzielnica stanowi swoiste getto pośród niezliczonych kairskich meczetów.

Related posts: