Oazy – życie wśród gorących piasków

Zielone palmy, słone jeziora i atrakcje przygotowane przez Beduinów to wszystko znajdziemy na… pustyni. Safari to jedna z wyjątkowych atrakcji Egiptu. Nie ma nic bardziej przyjemnego, niż dotrzeć – po wielogodzinnej, emocjonującej podróży samochodem – do miejsca, gdzie możemy skryć się przed suchym wiatrem i ostrymi promieniami słonecznymi w cieniu rozłożystych palm. Na pustyni nic się nie zmieniło przez wieki – te same uczucia w momencie dotarcia do oazy towarzyszyły również Beduinom przemierzającym na wielbłądach w kupieckich karawanach pustynię.

Starożytny Egipt to przede wszystkim Nil i jego dolina. To tu kwitło życie, to tu trwała potęga faraonów. Pustynia była dla Egipcjan krainą nieznaną. Uważali oni, że włada nią Ozyrys – bóg zmarłych. Kiedy jednak odkryto osady ludzkie schowane między wydmami, okazało się że są one źródłem drogich towarów – przypraw oraz szlachetnych kamieni.

Dzisiaj oazy żyją przede wszystkim z pieniędzy turystów i z… rolnictwa (w niektórych plony zbiera się trzy razy do roku!). Warto je odwiedzić, choćby wyjeżdżając z Kairu czy też Aleksandrii na jeden dzień, gdyż wydaje się, że czas od tysiącleci stoi w miejscu. Wieczorem należy się wybrać na organizowane przedstawienia i zabawy folklorystyczne.

Fajum

Fajum jest odległa o zaledwie 1,5 godziny jazdy samochodem od Kairu. Jest nietypową oazą, gdyż wodę czerpie nie ze studni, lecz z Nilu, poprzez kanały i system kół wodnych (zbudowanych jeszcze w III w. p.n.e.!). Fajum jest miejscem oferującym swoim gościom niezwykłe bogactwo atrakcji – łączy bowiem atmosferę pustyni i wioski rolniczej, a dodatkowo obfituje w zabytki tak starożytne, jak i grecko-rzymskie, islamskie czy chrześcijańskie. Na miejscowym targu można kupić rzadkie przyprawy, złotą biżuterię oraz praktyczne wyroby z gliny.

W odległości ok. 20 km od Fajum znajduje się olbrzymie jezioro Qarun, miejsce weekendowych wypadów Kairczyków oraz znakomity punkt obserwacji dla ornitologów i wielbicieli dzikiej przyrody. Nie będą się tam również nudzić wędkarze i amatorzy sportów wodnych.

Warto zobaczyć:
Zabytki starożytne

• Piramida Hawara, wybudowana przez Króla Amenemhata III z XII dynastii;
• Piramida Al-Lahun, wybudowana przez Króla Senuserta II
• Podstawa Piramidy Amenemhata III w Behmo
• Obelisk Senusereta I
• Świątynia Medinet Madi
• Kiman Faris – pozostałości po starożytnym mieście oraz świątynia boga Sobka postawiona przez Amenemhata III
• Świątynia Qasr Al Sagha

Zabytki grecko-rzymskie

• Ruiny Miasta Karanis – położone 30 km na północ od Fajum. Obejmują zabytki ptolemejskie, koptyjskie oraz wczesno-arabskie, m.in. dwie świątynie poświęcone kultowi boga Sobka oraz łaźnia rzymska
• Miasto Um Al Atal
• Ruiny miasta Demiet al-Sebaa – 3 km na północ od Jeziora Qarun. Miejsce, z którego wyruszają karawany do oaz położonych na południu
• Świątynia Qasr Qarun – dobrze zachowana, z pięknie zdobionym wejściem. Położona na południowym krańcu Jeziora Qarun, 50 km od Oazy Fajum

Zabytki chrześcijańskie

• Klasztor Al Malak – na Górze Naklun, 16 km na południe od Fajum
• Klasztor Al Azab – 8 km na południe od Fajum. Na jego terenie stoją dwa kościoły – stary i nowy, a także muzeum koptyjskie
• Klasztor Św. Dziewicy

Zabytki islamskie

• Qantarah Al-Lahun – 20 km od miasta Fajum
• Meczet Qaitbeja – wybudowany w XV w., jego rostrum pokryte jest kością słoniową
• Meczet i mauzoleum Alego Al-Rubi – wybudowany na wzór minaretu Al-Azhar
• Wiszący Meczet – naprzeciw bazaru w Fajum, wybudowany na zboczu góry
• Meczet Gamala Abdela Nasera

Inne atrakcje turystyczne

• Wadi Al Rayan – obszar parku narodowego 75 km od Fajum, przyciąga turystów bogactwem fauny i flory oraz malowniczymi wodospadami i źródłami
• Naturalne źródła – tereny te obfitują w ujścia wód termalnych, wśród nich Ein Sillen oraz Ein Al-Sha’er
• Siedem kół wodnych Sawahi Al-Hadeer, a także zoo oraz muzeum lokalnej sztuki ludowej

Baharija

To tu miał zostać pochowany Aleksander Wielki. Jednak nie jego świątynia stanowi główną atrakcję pustynnej oazy lecz zbiór mumii (największy w całym Egipcie – mieszczący setki, jeśli nie tysiące grobów z okresu grecko-rzymskiego).

Poza tym Baharija to jedno z najważniejszych kurortów leczniczych – mieści się tam 398 źródeł wód mineralnych i siarkowych, a słoneczna i sucha pogoda tak zimą jak i latem sprzyja wspaniałemu wypoczynkowi.

W stolicy oazy, Bawiti, nie można pominąć malowniczego skupiska starych domów na wzniesieniu ponad bujnymi gajami palmowymi. Warto też poznać miejscowy folklor wybierając się na beduińskie przedstawienie.

Biała Pustynia

Biała Pustynia – kamienne rzeźby wyciosane przez wiatr – krokodyle, wielbłądy, lwy. Najlepiej podziwiać te cuda na grzbiecie wielbłąda.

Siwa

Ciągnące się po horyzont gaje palmowe, grobowce ukryte w skałach, słone jeziora, i strzegący tego wszystkiego fort, a do tego miejscowa kultura, która wydaje się opierać zewnętrznym wpływom, przyciągają tysiące turystów.

Trzeba zobaczyć:

• Wzgórze Umarłych (Gabal Al Mawta) – miejsce spoczynku wielu starożytnych mumii
• Ruiny Szali i Aghurmi, wzniesionych z gliny miasteczek wybudowanych w formie labiryntu
• Grobowiec Si-Amona – na jego ścianach wciąż podziwiać możemy rzeźbienia i malowidła przedstawiające ofiary składane bogom
• Grobowiec Mesu-Iset – pochodzi z III w. p.n.e.
• Grobowiec Niperpathota z XXVI dynastii
• Meczet Sidi Sulajmana – zbudowany przez króla Fuada
• Tradycyjny dom oazy Siwa – tutaj można podziwiać codzienne życie mieszkańców Siwy – tradycyjne stroje, srebrną biżuterię i zabawki

Nowa Dolina

Nowa Dolina zajmuje powierzchnię 458.000 m², co stanowi niemal 20% całkowitej powierzchni Egiptu. Obejmuje trzy oazy: Charga (600 km na południe od Kairu), Dachla (około 750) oraz Farafra (1070). Do Nowej Doliny można się dostać autobusem z Kairu lub Assiut. Można także skorzystać z regularnych miejscowych lotów łączących Kair i Chargę, która jest administracyjnym centrum Nowej Doliny.

Najbardziej charakterystycznym wyróżnikiem tej części Egiptu jest szereg średniej wielkości skalistych wzniesień. W niektórych częściach przypominają niewysokie góry poprzedzielane wydmami, o ściętych wierzchołkach pokrytych piaskiem i formacjami skalnymi. Wszystkie te naturalne właściwości stanowią o wysokich walorach turystycznych doliny.

Historycznie, oaza Charga nazywana była w starożytności Hebet, co oznacza „widelec”. Dachla była znana jako Khemet, „czarny ląd”, natomiast Farafra jako Ta Aht- „ziemia krowy”. Nazwy te obrazują ważny historycznie fakt, mianowicie że Nowa Dolina była jednym z najważniejszych okręgów rolniczych w starożytnym Egipcie. Charga odegrała ważną rolę w ekspedycji zorganizowanej przez Króla Persji , Kambyzesa, której celem było zniszczenie świątyni Siwa. Wysłano 50- tysięcy mężczyzn, z których wszyscy zginęli wśród wydm Wielkiego Morza Piasku.

Co warto zobaczyć w Charga

Świątynia Hibis

Położona w odległości około jednego kilometra na północ od miasta świątynia ta sięga XXVI dynastii i była czynna aż do końca okresu rzymskiego. Świątynia była miejscem kultu Trójcy Tebańskiej , Amun, Mun i Khonsu. Najbardziej charakterystycznym elementem świątyni pozostaje dwunastokolumnowa fasada sali hypostylowej z malowanymi reliefami przedstawiającymi boga Horusa z głową sokoła, siedzącego na lwie i pokonującego zło jako boga Seth pod postacią węża.

Cmentarz Baqawat

Trzy kilometry na północ od Charga, cmentarz ten bierze swoją nazwę od arabskich słów opisujących styl architektoniczny składający się z okrągłych budowli i podziemnych arkad. Sięga trzeciego wieku i był w ciągłym użyciu do wieku jedenastego. Zawiera 200 263 grobowce w formie małych kaplic. Jest to obiekt o duże znaczeniu, stanowiący niemalże podręcznik chrześcijańskich stylów architektonicznych w Egipcie. Najważniejszym z zachowanych grobów jest Tomb of the Exodus, z malowidłami ściennymi przedstawiającymi sceny obrazujące Exodus z Egiptu, historię Noe i Potopu, Poświecenie Izaaka przez Abrahama oraz inne motywy zaczerpnięte ze Starego Testamentu.

Świątynia Dush

Znajduje się na północ od Chargi, 23 km od miasteczka Baris. Ważne miejsce, o tyle , że mieszczące się na szlaku Drogi Czterdziestodniowej, starożytnego szlaku handlowego łączącego oazy z Sudanem. Świątynia powstała za panowania Cesarza Trajana i Hadriana i poświecona była kultowi Isisa i Serapisa. W świątyni zachowały się malowidła ukazujące cesarza Trajana składającego ofiary bogom.

Co warto zobaczyć w Dakhla

Darb al. Ghabari

Umiejscowiona przy samym wejściu do oazy, mieści szereg skał pokrytych rysunkami obrazującymi człowieka przedhistorycznego wraz z jego udomowionymi zwierzętami.

Al. Bashindi

Miasteczko Bahindi, mieszczące się 20 km od Mut, centrum administracyjne oazy, jest małą osadą domów z cegły mułkowej i ulic pokrytych złotym piaskiem. Najważniejszymi elementami tego miejsca są dwa groby: jeden rzymski pochodzący z pierwszego wieku naszej ery oraz drugi sięgający okresu islamskiego, zbudowany z kamieni z pobliskiej świątyni.

al. Dabba

Teren ten obejmuje pozostałości starożytnej osady Balat położonej w odległości około kilometra od nowoczesnego miasteczka Balat. Miasteczko posiada także islamskie zabytki. Wybudowane na wzniesieniu z ulicami zadaszonymi liśćmi palm jest ciekawym przykładem stylu islamskiego.

Mut

Mut jest starożytnym miastem sięgającym czasów starożytnego Egiptu mieszczącym pozostałości starego cmentarza wbudowanego w ciąg galerii. Mut jest stolica administracyjną Dakhla i zawdzięcza swą nazwę małżonce boga Amona.

Al. Qasr

Położone na północ od Mut mieści meczet z wczesnego okresu islamskiego (VI/VII wiek). Miasteczko to było centrum oazy w okresie Ayyubid. Posiada pałac (Qasr) władcy, od którego miasto bierze swoją nazwę. Pałac został zbudowany na miejscu starożytnej egipskiej osady. Obecnie miejsce to sławne jest z ceramiki i wyrobów koszykarskich z liści palmowych.

Al. Mizawaqah

Cztery kilometry na zachód od Qasr mieści się szereg grobów romańskich z dobrze zachowanymi freskami obrazującymi bogów rolnictwa oraz znaki zodiaku.

Świątynia Deir al Haggar

Mieszcząca się w odległości dwudziestu paru kilometrów od Qasr świątynia rzymska zbudowana z piaskowca i poświęcona kultowi Trójcy Tebiąńskiej, Amun, Mut oraz Khonsu. Budowa rozpoczęła się za panowania Nerona i trwała do panowania Wespazjana i Nervy.

Co warto zobaczyć w Farafra

Warownia Farafra

Zabytek ten jest usytuowany w osadzie Qasr al Farafra i pochodzi z okresu rzymskiego. Samo miasto posiada także szereg kamiennych grobowców pozbawionych fresków, płaskorzeźb ani napisów.

Najczęściej odwiedzane miejsca

W Nowej Dolinie znajduje się szereg nowoczesnych atrakcji turystycznych, które powstały wraz z rozwinięciem Projektu Rozwoju Nowej Doliny w 1958.

Miedzy innymi do takich należą farmy kaczek i ryb z najbardziej znaną Farmą Kaczek z Munirah, która znajduje się 18 km na północ od Khargi. Inna, jest położona na obrzeżach samej Khargi.

Jest także kilka naturalnych źródeł wody mineralnej, włączając Nasser Springs w odległości 25 km na północ od Khargi. Istnieje w nich możliwość zakwaterowania turystów. Są także Źródła Bulaq, 30 km od Khargi, dostarczające ciepłą wodę o dobroczynnych właściwościach w leczeniu wielu chorób. Źródła w okolicach Mut, 2 km od Mut w Dakhla. Źródła al. Gabal al. Hamia, w pobliżu Qasr, są także źródłami ciepłymi bijącymi ze skał 12 kilometrów od miasta.

Fot. Diego Delso, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons